نقش سلولهای بنیادی در جراحی زیبایی
امروزه سئوالات زیادی در مورد اهمیت سلولهای بنیادی و نقش آنها در جوان سازی صورت در ذهن مرد م وجود دارد ولی اطلاعات عمومی در این زمینه بسیار کم می باشد.
تحقیق و بررسی در مورد سلولهای بنیادی شاخه نسبتا" جدیدی از علوم در دنیا می باشد که موسسات علمی و تحقیقاتی زیادی در جهان و همچنین در ایران در این زمینه فعالیت می کنند.
سلولهای بنیادی در اصل سلولهای هنوز بطور کامل شکل نگرفته، تمایز نیافته و پایه ای بدن موجود زنده می باشند. می دانیم هنگام تشکیل جنین سلولهای اولیه آن همه بهم شبیه می باشند. بتدریج این سلول ها از یکدیگر افتراق پیدا کرده و سه لایه مشخص جنینی یعنی اکتودرم ( که قسمتهای بیرونی بدن موجود زنده مانند پوست، ضمائم آن و اعصاب را می سازد ) و مزودرم ( که قسمتهای میانی مانند عضلات ، عروق خونی واستخوانها را می سازد ) و اندودرم ( که احشاء مانند قلب وریه را می سازد ) را تشکیل می دهند. در این مرحله این سلول ها در حقیقت سلول های بنیادی و اولیه بوده که بسیار پر قدرت می باشند و اگر در شرایط مناسب قرار گیرند می توانند بسرعت تکثیر پیدا کرده و نسجی را که برای بوجود اوردن آن ماموریت دارند در هر کجا تشکیل دهند. در ضمن سلول هایی که در یکی از این سه لایه جنینی هستند می توانند کار سلول دیگری را که در همان گروه قرار دارد انجام دهند. مثلا" سلول بنیادی عروق می تواند عضله ایجاد کند و سلولهای بنیادی پوست سلولهای سلسله اعصاب را بوجود بیاورند و غیره.
بطور کلی سلولهای بنیادی از سه طریق بدست می آیند : 1- از جنین 2- از خون بند ناف 3- از نسوج موجود بالغ. سلولهای جنینی چون هنوز هیچ گونه تمایزی پیدا نکرده اند سلولهای اولیه با پتانسیل بالا می باشند. هنگامی که بر روی آنها در جهت ایجاد نسج کار شد، بخاطر همین عدم تمایز اولیه اغلب امکان کنترل آن ها در جهت ایجاد فقط یک نسج فراهم نشد. بلکه تودهایی از نسوج مختلف مانند پوست ، مو و عروق تومورمانند بوجود آمد که همانند نوعی تومور می باشد که در اصطلاح پزشکی آن را تراتوم می نامند.
امروزه مشخص شده که خون بند ناف که همیشه آن را دور می ریختند سرشار از سلولهای بنیادی خصوصا" سلولهای اولیه مشتقات خونی می باشد.می دانیم گلوبولهای مختلف خون و ضمائم آن عمدتا" در مغز استخوان تولید و تکثیر می گردند. پیوند مغز استخوان حدود چهل سال است در دنیا رایج شده و طول عمر بسیاری از بیماران سرطانی و یا بیمارانی که از بیماریهای مختلف خونی رنج می برند را افزایش داده است. و در حقیقت پیوند مغز استخوان نوعی از انتقال سلولهای بنیادی می باشد.
در موجود بالغ از نسوج چربی و همچنین از سلولهای داخل عروق جهت جداسازی سلولهای بنیادی استفاده می شود.
در ایران نیز از سلولهای بنیادی در درمان بیماریهای خونی استفاده شده است .
باید توجه داشت که کار و تحقیق بر روی سلولهای بنیادی بسیار پیچیده تر، دقیقتر و مفصل تر از آنست که شرح داه شد و علاقمندان در این زمینه می توانند به مراجع علمی معتبر مراجعه نمایند و این مختصر صرفا" برای آشنایی عموم آورده شده است.در مورد انجام کارهای زیبایی با ذکر یک مثال موضوع را پی می گیریم:
می دانیم کلاژن پروتئنی است که باعث شادابی ، جوانی و لطافت پوست می شود. از سالهای دور، از تزریق کلاژنی که از سرم حیوانات بدست می آمد در بیماران سوخته که پوست خوبی نداشتند و یا خانمهایی که می خواستند پوست جوانتری داشته باشند استفاده می شد. ولی چون ماده از خود بیمار نبود و از حیوانات بدست می آمد ممکن بود مسائلی ایجاد کند. بنابراین امروزه با استفاده از سلولهای بنیادی این مشکل را باین ترتیب حل می کنند : می دانیم سلولی که بیش از همه در ساختن کلاژن نقش دارد فیبروبلاست بوده که یک نوع سلول بنیادی است و در ترمیم نسوج از بین رفته و بوجود امدن اسکاربسیار موثر می باشد. کلاژن به وفور در غضروف های بدن موجود است. بنابراین با استفاده از غضروف پشت گوش بیمارو کشت این سلول بنیادی در محیط کشت مخصوص و مناسب، آن را در محلی که می خواهند تزریق می کنند و در نتیجه در آن محل مورد نظر کلاژن بمقدار زیاد تولید می شود.
دکتر ایزدی
فوق تخصص جراحی پلاستیک وترمیمی و زیبائی